Σμηγματορροϊκή Δερματίτιδα

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι μία συχνή δερματοπάθεια που εμφανίζεται σε θέσεις με έντονη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων και προσβάλει τόσο τους ενήλικες όσο και τα παιδιά. Η νόσος εμφανίζεται συνήθως τους 3 πρώτους μήνες της ζωής.  Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ερυθηματώδους πλάκας με λιπαρά κίτρινα λέπια στο τριχωτό της κεφαλής, το πρόσωπο, τον θώρακα και την περιγεννητική περιοχή. Μετά από κλινική εξέταση δίνονται από τη ν ιατρό αναλυτικές οδηγίες και μέτρα για ύφεση των συμπτωμάτων και πρόληψη των υποτροπών.  Η θεραπεία περιελαμβάνει ειδικά σαμπουάν και τοπικά σκευάσματα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και την βαρύτητα της δερματοπάθειας.

Τι είναι σμηγματορροική δερματίτιδα;

Είναι μια αυτό-περιοριζόμενη κατάσταση του δέρματος που εμφανίζεται κατά τις πρώτες βδομάδες της ζωής και αφορά κυρίως το πρόσωπο, το τριχωτό της κεφαλής και το πάνω μέρος του σώματος.

Πόσο συχνή είναι η σμηγματορροική δερματίτιδα;

Είναι πολύ συχνή στα βρέφη, ιδιαίτερα η τυπική μικρής έκτασης νινίδα στο τριχωτό της κεφαλής.

Που οφείλεται;

Η αιτιολογία είναι άγνωστη. ΔΕΝ έχει να κάνει με τον τρόπο σίτισης του βρέφους ούτε με αυτά που τρώει η μητέρα. ΔΕΝ είναι αλλεργία αλλά ευαισθησία του δέρματος του παιδιού, να δημιουργεί πηχτές κίτρινες φολίδες.

Υπάρχει πιθανώς αυξημένη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων. Κάποια παιδιά εμφανίζουν και κατά την εφηβεία σμηγματορροική δερματίτιδα.

Σε ποια ηλικία ξεκινά να εμφανίζεται;

Εμφανίζεται νωρίς, συνήθως από 2 εβδομάδες μετά τη γέννα και έπειτα, με peak στις 4-6 εβδομάδες ζωής.

Πως εκδηλώνεται κλινικά;

Οι βλάβες έχουν λιπαρή εμφάνιση πηχτών, λιπαρών, κίτρινων φολίδων, μερικές φορές με χαρακτηριστική μυρωδιά γύρω από τα αυτιά και το κεφάλι. Μπορεί από κάτω να υπάρχει ερύθημα (κοκκινίλα) και απολέπιση.

Σε ποια σημεία του σώματος εμφανίζεται;

Τυπικά η κατανομή των βλαβών είναι χαρακτηριστική, σε περιοχές με σμηγματογόνους αδένες: στο πρόσωπο (μέτωπο, φρύδια, γύρω και πίσω από τα αυτιά, μπροστά από τα αυτιά και μάγουλα, τριχωτό της κεφαλής), ενώ μπορεί να επεκτείνεται και στο υπόλοιπο άνω μέρος του σώματος (ιδιαίτερα στις πτυχές του λαιμού κα). Πιο σπάνια βρίσκεται στις πτυχές της περιοχής της πάνας. Στο κεφάλι καλείται και νινίδα – cradle cap.

Τι συμπτώματα έχει το παιδί;

H σμηγματορροική δερματίτιδα φαίνεται πιο σοβαρή αλλά με λιγότερα συμπτώματα για το βρέφος. Συνήθως δεν ενοχλείται από τις βλάβες, δεν υπάρχει έντονος κνησμός όπως στην ατοπική δερματίτιδα και επομένως δεν δημιουργούνται δευτερογενείς βλάβες, όπως αμυχές, οροροή, ανησυχία στον ύπνο.

Ποια είναι η πορεία του προβλήματος;

Το πρόβλημα είναι αυτοπεριοριζόμενο με την πάροδο του χρόνου. Είναι πιο έντονο γύρω στο μήνα μετά τη γέννηση και υφίεται σταδιακά σε εβδομάδες ή μήνες. Ήπιες εξάρσεις μπορεί να παρουσιάζονται σε εστιασμένα σημεία, κυρίως στο τριχωτό της κεφαλής, και σε μεγαλύτερες ηλικίες, κυρίως το χειμώνα.

Από ποιες άλλες καταστάσεις πρέπει να την ξεχωρίσουμε;

Η βασική διάκριση πρέπει να γίνει από την ατοπική δερματίτιδα.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;

Σε κάποια παιδιά η σμηγματορροική δερματίτιδα μπορεί να προηγείται της ατοπικής δερματίτιδας και να εξελίσσεται σε αυτήν μετά τους πρώτους μήνες.

Μπορεί να υπάρχει κατά περιοχές του τριχωτού απώλεια των τριχών αλλά αυτή είναι παροδική, δεν έχει καμία επίπτωση στα μαλλιά σε βάθος χρόνου.

Η μόλυνση του δέρματος είναι σπάνια σε σύγκριση με την ατοπική δερματίτιδα και επειδή το μωρό δεν ξύνεται. Μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις ή περιπτώσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί κάποτε συμβαίνει τοπικά λοίμωξη από σταφυλόκοκκο ή από μυκητίαση Candida.

Κατά το τέλος της κατάστασης μπορεί να υπάρχει παροδικά υπολειμματική μεταφλεγμονώδης υπομελάνωση – δηλαδή οι περιοχές που είχαν της βλάβες να φαίνονται πιο άσπρες και υποχρωματισμένες. Αυτό εξαφανίζεται μετά την βρεφική ηλικία.

Πως αντιμετωπίζεται;

Πρώτα από όλα χρειάζεται ενημέρωση ότι η κατάσταση είναι αυτοπεριοριζόμενη, δεν απαιτεί καμία αλλαγή στη διατροφή της θηλάζουσας μητέρας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ήπια απολέπιση αντιμετωπίζεται με τακτική εφαρμογή ελαίου πλούσιου σε λινολεικό οξύ, πχ ελαιόλαδο, αμυγδαλέλαιο ή άλλα έλαια φαρμακευτικά ειδικά για σμηγματορροική δερματίτιδα βρεφών. Έπειτα μπορεί να γίνεται ήπιο χτένισμα για απομάκρυνση των φολίδων.

Σε αρκετές περιπτώσεις καλό είναι στο μπάνιο του μωρού να μην χρησιμοποιείται κάτι άλλο πέρα από ένα ενυδατικό σαμπουάν ειδικό για μαλακτικό βρεφών. Καθημερινό μπάνιο βοηθάει.

Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί για κάποιες μέρες εφαρμογή ήπιας κοτριζονούχας λοσιόν, ή και αντιμυκητιασικού.